FAKTORİNG TÜRLERİ
Faktoring hizmeti faktoring şirketi, Satıcı (faktoring müşterisi) ve Alıcı (fatura borçlusu) resmi sicil lokasyonuna göre temel olarak Yurtiçi ve Yurtdışı olmak üzere 2 ye ayrılır.
A - Yurtiçi Faktoring: Aynı ülke sınırları içinde bulunan Faktoring Şirketi, Satıcı firma ve Alıcı firma arasında gerçekleşir. Satıcı, verdiği ürün veya hizmete karşılık Alıcıya kesip teslim ettiği faturanın bir kopyasını diğer özlük evrakları ile beraber Faktoring Şirketi’ne gönderir. Faktoring Şirketi Satıcı ile yapacağı faktoring sözleşmesi kapsamında bu faturanın bir kısmını veya tamamını temlik alarak, ne kadarını temlik aldığını belirten sticker ı fatura nüshası üzerine yapıştırıp kaşeler ve imzalar. Daha sonra Faktoring Şirketi tarafından Satıcıya ön ödeme yapılır. Faktoring Şirketi, vadesi gelince Alıcıdan fatura bedelinin temlik aldığı kadarını veya tamamını tahsil eder; temlik alınandan fazla tahsilat yapılması durumunda temlik alınan tutardan fazlası Satıcıya ödeme olarak yapılır. Yurtiçi faktoring işlemi ödeme türleri bakımından üçe ayrılır:
1 - Peşin İskonto: Ödeme vadesi net ve belirli alacaklarda, alacakların ortalama vadesine göre faiz, komisyon, masraflar ve diğer yasal kesintiler yapılarak belirlenir. Bu kesintiler temlik alınan tutardan düşülerek işlemin başında peşin ödeme yapılır. Faktoring faturası peşin veya reeskont yapılarak aylık kesilebilir.
2 - Spot İşlem: Ödeme vadesinin belirsiz olması durumunda, temlik alınan fatura / faturalara istinaden belirli bir marj tutularak (şirket politikaları, günün ekonomik koşulları, Satıcı ve Alıcının istihbari bilgileri gibi değişken parametrelere bağlı olarak faklılaşan) Faktoring Şirketi tarafından Satıcıya ödeme yapılır. Satıcı ile Alıcı arasındaki faturaya konu ticari diyaloga istinaden yaklaşık bir ödeme vadesi belirlenir. Belirlenen bu ödeme vadesine göre sabit faktoring faizi ve komisyon uygulanır. Alıcıdan temlik ödemesi geldiğinde anapara, faiz, komisyon, masraflar ve diğer yasal kesintilerden oluşan tahsilatlar temlik bakiyesinden düşülür, hizmet faturaları vadelere göre kesilir ve kalan bakiye Satıcıya ödenir.
3 - Değişken Faizli İşlem: Temlik alınan fatura / faturalara istinaden belirli bir marj tutularak (şirket politikaları, günün ekonomik koşulları, Satıcı ve Alıcının istihbari bilgileri gibi değişken parametrelere bağlı olarak faklılaşan) Faktoring Şirketi tarafından Satıcıya ödeme yapılır. Satıcı ile Alıcı arasındaki faturaya konu ticari diyaloga istinaden yaklaşık bir ödeme vadesi belirlenir. Belirlenen bu ödeme vadesine göre piyasa şartlarına göre belirlenen değişken faktoring faizi ve komisyon uygulanır. Temlik alınan tutara istinaden Alıcı dan tahsilat yapıldıkça, yapılan tahsilatlar temlik bakiyesinden düşülür. Faktoring işlemi Satıcının istediği herhangi bir tarihte kapatılabilir; herhangi bir zamanda kapama esnasında veya vade sonunda anapara, faiz, komisyon ve diğer vergiler tahsil edilir, faktoring hizmet faturaları aylık kesilir.
B - İthalat - İhracat Faktoringi
Satıcı ve Alıcının farklı ülkelerde konumlandığı durumlarda ve her iki tarafın ülkesinde bulunan faktoring şirketleri aracılığıyla gerçekleşir. Verilen garanti hizmetine istinaden iki grupta değerlendirilebilir.
1 - Kabil-i Rücu (Sözünden Geri Dönülebilir) Faktoring: Faktoring şirketi Alıcıdan alacak riskini üstlenmeden finansman ve tahsilat hizmeti verir. Olası bir terslik durumunda Alıcının fatura borcunu ödememesi söz konusu olduğunda faktoring müşterisi olan Satıcı üzerinden temlik tutarını talep edebilir.
2 - Gayri Kabil-i Rücu (Sözünden Geri Dönülemez) Faktoring: Faktoring şirketi Satıcının alacak riskini de üstlenir. Hizmet içeriği bakımından her 3 faktoring hizmetini de içermesi sebebiyle, tam hizmet faktoringi olarak da adlandırılabilir. Ancak Satıcı tarafından alıcıya verilen ürün veya hizmetler sözleşmeye uygun değil, hatalı veya ayıplı ise (Reklamasyon - Dispute) faktoring şirketi alacak riskini üstlenmekten kurtulur.